In deze gezamenlijke verkenning van Exodus 19 en 20 sta ik bovenop de ‘berg’ met een kan in mijn hand. In de voorbereiding had ik als rol de Stem gekozen. De kan drong zich aan mij op als voorwerp om de Stem mee vorm te geven. Er kwam geluid en beweging bij: neuriën ín de kan, en als het geluid vol en laag is: de kan uitschenken. Hoe verder we kwamen in de voorbereiding, hoe meer ik besefte: de Stem wíl en zál van zich laten horen, en tegelijkertijd is de Stem heel kwetsbaar.

Ik klom bovenop de berg. Dat voelde goed. Ik kon veilig het geluid maken. Wolken, donder en bliksem beschermden de Stem. Bijzonder om te voelen dat dat nodig is: als Stem ben je heel kwetsbaar. Mozes kwam langzaam en met eerbied naar boven, dat voelde goed. Toen Mozes boven was kon de Stem uitgegoten worden over Mozes. Vervolgens kon hij het geluid van de Stem meenemen naar beneden, naar het volk. De Stem was dus ook afhankelijk van Mozes: als hij niet naar boven kwam, kon de Stem ook niks.

Mijn lezing van dit bijbelverhaal en van de andere verhalen is zoveel rijker geworden! Op een unieke manier verbindt de bijbel zich met mijn leven. Zo hoor ik niet alleen in het verhaal maar ook in mijn leven de Stem. In de opleiding heb ik de basisbeginselen geleerd om zelf een groep te begeleiden om deze rijkdom te ontdekken. Ik hoop nog lang te werken met bibliodrama!

Ds. Sita Hofstra, predikant Protestantse Gemeente te Sumar

Een steeds terugkerend thema in mijn eigen geestelijke weg is de relatie tussen lichaam en hoofd, tussen gevoel en verstand, tussen spreken óver God en de ontmoeting met de Eeuwige. Juist in het bibliodrama merk ik dat ik die stap van hoofd naar lichaam kan maken, de stap van theologisch naar een bijbelverhaal kijken naar het zelf in het bijbelverhaal stappen en het ervaren als (onderdeel van) mijn eigen levensverhaal.

Om een voorbeeld te geven: In het bibliodrama over de roeping van Abraham in Genesis 12 koos ik de rol van Lot die meegaat met een ander die de beslissing heeft genomen, die richting weet. Lot heeft geen verantwoordelijkheid, neemt geen verantwoordelijkheid. Dit in groot contrast met mijn eigen leven, waarin ik zelf altijd wel, wellicht te veel, verantwoordelijkheid neem. In mijn werk, mijn gezin, sociale contacten, etc. De keuze voor de rol van Lot wordt dus blijkbaar ingegeven door een verlangen dat in mij leeft om naast de verantwoordelijkheid die ik neem me ook toe te kunnen/mogen vertrouwen aan de zorgen van een ander.

Wim de Jong, gemeentepredikant PKN te Goor

Wat betekent de Opleiding voor mij?

Van het zelf spelen tijdens Bibliodrama leer ik het meest! Telkens opnieuw kan ik geraakt worden door wat mij in beweging brengt. En ook door wat er in het contact met anderen gebeurt. Ik ontdek waar het Verhaal van God raakt aan mijn verhaal.
De opleiding heeft mij inzicht en vaardigheden opgeleverd om ruimte te creëren voor de spelers. Ruimte tijdens het spel voor het opdoen van ervaringen die een nieuwe richting kunnen geven aan hun leven.

Madelon Verwer-Ramp, Beeldend Therapeut van Praktijk voor Beeldende Therapie ‘Pezzettino’ en theoloog

Wat betekent de opleiding Bibliodrama voor mij als persoon en professional?

Van oktober 2018 tot maart 2020 heb ik de opleiding Bibliodrama gevolgd. Dit heeft mij veel opgeleverd. Als professional heb ik de Bijbelverhalen anders leren lezen, nog meer verbonden met het dagelijks leven én nog meer verbonden met het Goddelijke. Ik heb gemerkt dat de deelnemers dat zo ook beleefden, en er kwam steeds bij ieder persoonlijk een ontwikkeling in geloofsbeleving op gang. Ik vind Bibliodrama een bijzondere methode van geloofsoverdracht en geloofsontwikkeling die past bij de huidige tijd. Germa Kamsma-Kunst, pastoraal werker in de parochie Leeuwarden e.o.

Op de foto is te zien hoe onze groep het verhaal speelt van de Eeuwige die aan Mozes verschijnt op de berg Sinaï. Ontzagwekkend zijn de natuurverschijnselen van donder, bliksem, een dreigende wolk, rook en vuur! Hoe bang is iedereen die in het kamp verblijft! Mozes, als enige op de berg, ontmoet daar de Eeuwige. We hebben het lijfelijk uitgedrukt. In de beleving gaat het verhaal leven.
De opleiding tot begeleider bibliodrama is een soort ‘Gesamtkunst’. We leren allereerst te spelen. De foto is er een weerslag van. Maar veel is ook niet te zien op de foto. Onder andere de zorgvuldige opbouw van werkvormen achter dit spel, die ons stap voor stap de betrokkenheid en de overgave inlokte. De rijkdom aan spelvariaties, elk met eigen mogelijkheden en aandachtspunten, krijgen we al doende aangereikt.

We leren om te kijken. Tafels en stoelen zijn omgebouwd tot ‘berg’. De dynamiek van ‘de natuurkrachten’ versterkt de kracht in de verschijning van ‘de Eeuwige’. De verwachting van ‘Mozes’ (zittend op de tafel) vormt een stille kern van ontvankelijkheid. Zo leren we ook dat bibliodrama begeleiden vooral een kwestie is van het scheppen van voorwaarden tot creativiteit, lichaamstaal en interactie.
Bibliodrama nodigt uit om iets van ons levensverhaal in een oud verhaal te beleven. Hoe het verhaal tot ons komt, is nooit van te voren vast te stellen. We krijgen ruimte om een open toekomst in te kijken en nieuwe stappen te zetten. Voor mij is deze opleiding één lange uitnodiging om mezelf beter te leren kennen en nieuwe mogelijkheden te ontdekken, en dat door de ontmoeting met docenten, groepsgenoten en de oude verhalen. Ik leer gaandeweg in te gaan op deze uitnodiging en antwoord te geven. Ik leer om daadwerkelijk leiding te geven aan bibliodrama.

Neely de Ronde is docent geschiedenis en levensbeschouwing aan het Rijnlands Lyceum te Oegstgeest, opgeleid als begeleider bibliodrama bij het Centrum voor Bibliodrama.

Half april zou ik eigenlijk naar Huissen gaan voor de laatste dag van mijn opleiding tot bibliodrama begeleider. Een feestelijke laatste dag met alle vertrouwde mensen. Door de omstandigheden waarin we allemaal leven gaat het helaas niet door.
In het najaar begint er een nieuwe ronde van deze tweejarige opleiding bij het Centrum voor Bibliodrama.
Ik kan me voorstellen dat je nu helemaal niet bezig bent met nascholing of opleidingen, maar wie weet prikkelt dit je nieuwsgierigheid.
Ik heb de afgelopen twee jaar genoten van de opleiding en het enthousiasme van de docenten Clara Angenent, Cocky Fortuin-van Der Spek, Andries Govaart en Bas van den Berg. Ik heb veel geleerd over mijzelf. Ik heb opnieuw ontdekt met wat voor prachtige verhalen ik mag werken als predikant. Ieder spel bleek dat Bijbelverhalen zó actueel zijn. En natuurlijk heb ik leren werken met deze mooie methode!

En die laatste dag? Die houden we tegoed!

Berit Bootsma
Predikant in Weesp